Ergens de EO op z’n best: Op zoek naar God met Gordon, Lizelotte en Dennis. Ergens ook regelmatig tenenkrommend. De serie gaat ergens over en laat mensen zien. Tegelijk maakt het me ook weer bewust hoezeer het verhaal van God niet aansluit bij mensen en onze manier van denken. Dat zijn ook de meest tenenkrommende momenten: als je gelovigen heel hard ziet werken om de ander te overtuigen. Misschien is dat straks wel de belangrijkste bijdrage van deze TV-serie: stop met anderen te overtuigen.
De bekende gospelzanger Kees Kraayenoord zingt na allerlei mislukte pogingen uiteindelijk maar gewoon een lied voor Gordon. Daarvoor die je hem hard werken: jammer! Laat de zoektocht bij die ander liggen, het is zijn/haar zoektocht naar God, dat kan je niet overnemen. Wat me opvalt is juist hoe weinig echte antwoorden er klinken die ook mij zelf nog weten te raken. Ik haak ook af bij sommige zwart-wit vormen van instant-evangelisatie. Gênant om te merken hoe sportieve mensen ineens veranderen in zeepkist evangelisten zodra ze over geloof gaan praten. Dit werkt toch al eeuwen niet meer?
M’n sympathie groeit gaandeweg voor Dennis van der Geest. Hij is een geboren scepticus. Een denker. Maar juist bij hem voel ik ook wel opkomende schaamte als de regisseur weer eens vraagt of hij God nu al gevonden heeft. Nee natuurlijk niet. Hier zit het zwak in het concept, hoe boeiend en relevant verder ook: het wekt de indruk dat als je de wereld rondreist naar imponerende figuren dat het kwartje wel valt. Alsof geloof iets is wat je in een paar TV-afleveringen even in huis kunt halen. Maar als God bestaat kun je wel op je vingers natellen dat het je wereld op de kop zal zetten als Hij ook maar een beetje je leven binnenkomt.
Ergens doet de serie wat modernistisch in: het is een stappenplan dat van A naar B moet leiden. In zes stappen van atheïst of agnost naar christen. En de grote verhalen komen inderdaad niet binnen, maar klinken nog irritant veel. Het sluit niet aan. Wat de serie ook wel postmodern maakt is dat er bewust met andere ingangen gewerkt wordt: muziek, drama, omgeving, dingen doen in plaats van alleen praten. Mensen worden ook op hun eigen gebied benaderd: Lizelotte gaat schilderen (die momenten zijn ook gelijk boeiender!) en speelt drama met een Broadway acteur. Gordon heeft z’n moment als woorden amper of geen rol spelen: tekenen met zand en licht. Er gebeurt iets, dat is duidelijk. Zonder woorden.
De serie komt in de aanloop naar Kerst. Het feest dat wel vrij helder aangeeft hoe groot het probleem is met God en mens. We hebben zo onze kerstsfeer weten te creëren, en ‘kindeke Jezus’ is wel een aandoenlijk symbool geworden. Maar juist kerst is zo precies wat er steeds weer fout gaat met God & Co: het sluit niet aan bij die ander. Voor mij is Kerst toch vooral dat hoekige, dat niet passende, het onmogelijke dat toch gebeurt. Als iets niet bij mij past is het God. Genade. Liefde. Eeuwigheid. En na lange preken van profeten die zo hun best hadden gedaan komt er een draai die geen mens kan bedenken. God wordt mens. En blijft God. En is mens. God met mensen. Kortsluiting voor elk systeem. Nieuws voor de scepticus. God sluit aan op mijn niveau, spreekt mijn taal, loopt binnen in mijn cultuur. Bizar.
Kerst is volstrekt out of the box. Maar dan van God. Hoe harder we God toch weer in een doosje willen passen, hoe minder Kerst en hoe minder God in ons leven. Out of the box denken: dat is wat ik graag nog veel meer wil leren. Volgens mij heeft Kerst alle ingrediënten ervoor in huis. Jezus is vanaf zijn conceptie volstrekt buiten de orde en dat is hij gebleven tot aan zijn dood en opstanding. Iemand die er iets van liet zien in de EO-serie afgelopen dagen was Paul Young, de auteur van The Shack (De Aanbieding). Ook een boek dat zelf volledig out of the box gaat. Hij was een van de weinigen die Dennis van der Geest serieus wist te nemen door aan te sluiten: geloof je in liefde? Nou, bidt dan eens tot de liefde. Want God is liefde en je zult bij hem uitkomen (in mijn woorden). Dat is lef.
Kerst: geen lief feestje. Mensen op zoek naar God keken compleet een andere kant uit. God liep een aantal jaar later door de straat toen mensen nog steeds omhoog keken. Maar God kwam naar beneden. Dat zet mijn denken op z’n kop. Slechte nieuwes van Kerst: God is totaal anders dan ik wil, snap en verwacht. Goeie nieuws: na deze kortsluiting blijkt God wel aan te kunnen sluiten en mijn taal te spreken. Lastige nieuws: nu kan ik er niet meer om heen. En dat allemaal door Jezus.
Jezus is God out of the box.
Remmelt Meijer 