Intussen heb ik de laatste drie minuten al meermalen teruggekeken. Desmond Tutu bij Twan Huys in College Tour. Ik heb me elke keer weer afgevraagd wat het is dat mij boeit, en meer nog: wat indruk op mij maakt. Genoeg om mijn blog-stilte van het afgelopen jaar te stoppen en hier weer de draad op te pakken. Wat er gebeurt is de moeite waard. Een oude man in een zaal met studenten en in staat om je aan de televisie te kluisteren. Aan het eind van wordt hem gevraagd zijn advies te geven aan de aanwezige studenten. De paar minuten die volgen zijn toptelevisie. Wat heeft deze man je te zeggen? Veel. Levenswijsheid, passie, waarheid en bezieling. Het waren niet alleen wat woorden, ook de manier waarop ze gesproken werden.
“Jullie jongeren zijn geweldig… jullie dromen nog je dromen… laat je niet infecteren door het cynisme van de oudjes… Geloof dat deze wereld een betere wereld kan worden… Een wereld waar niet buitengesloten wordt en waar je je niet laat intimideren door het succes van anderen… Droom, droom, droom… God heeft door de eeuwen juist jonge mensen gebruikt. God wil jou gebruiken en jou… jou… jou… en jou om deze wereld te maken zoals Hij hem graag ziet: een mooie wereld voor iedereen.”
Een leerschool voor elke spreker en zeker voor christelijke sprekers. Met nog Trouw in m’n achterhoofd over matige preken in Protestantse kerken krijg je hier iets te zien wat iedereen gewoon raakt. In anderhalve minuut krijg ik meer mee dan soms in een half uur. Tutu heeft niet alleen een boodschap, maar z’n woorden hebben ziel. Hij heeft dit zelf geleefd, gedaan. Ik bedenk dat hier weer een bewijs voor je staat dat woorden pas raken als ze ook meer dan woorden zijn. Desmond Tutu leefde wat hij hier zei. Daarom geloof je hem. En hij kan het dus ook zeggen met passie en authenticiteit. Maar niet minder met gezag en dat is interessant. Wij lijken vandaag de dag moeite met gezag te hebben. En zeker in de media doet ‘God’ het niet zo geweldig goed. In de woorden van Tutu gebeuren beide. En iedereen luistert met respect. Ik geloof dus niet zo dat dit vrij makkelijk aan te leren is. Dit is worsteling, dit is resultaat van een zoektocht, een lange weg van vallen en opstaan. Maar het kan dus wel. Tutu liet iets zien van God die groter is dan ons doorsnee gebabbel. Verstaanbaar voor ieder mens van welke achtergrond ook. Ook dat kan dus samengaan.
Zijn het alleen warme woorden die iedereen graag wil horen? Niet bepaald. Zeker niet in de context van het hele gesprek waarin hij ook kritisch is. Ook hier klonk een pijnlijk kritische noot: hij benoemde het cynisme van de ‘oudjes’. Ook zonder dat hij dit gezegd had herinnerde Tutu mij aan een al lang gevoeld gemis van mensen zoals hij, juist in kerkelijke kringen. Ze zijn er zeker, maar vaak mis ik ze. Wat me meer opvalt is de bezorgde en beperkte kritiek vanaf de zijlijn van oudere gelovigen. Terwijl geloof over hoop gaat en een visionaire blik biedt aan diegenen die veel ervaring met God hebben. Ook de kerk kent z’n mastodonten die nieuwe wegen verdacht proberen te maken in plaats van de ramen nog wijder open te zetten vanuit geloof en spiritualiteit. Ik bedoel zeker niet dat je niet mag waarschuwen, maar op de drempel van de 21e eeuw is er wel zoveel aan de hand, dat er behoefte is aan nieuwe wegen vanuit een vitaal geloof. Juist ouderen zouden daarin mentor kunnen zijn.
Blijf geloven in een betere wereld… en in een vernieuwende kerk. Als een plek waar geloven, leven en liefhebben met woorden en daden te proeven is voor iedereen. Als Tutu je één ding leert is het wel dit: ga staan in waar je werkelijk in gelooft. En als dat God is en een levende Heer, dan heb je iets te melden en een hele hoop te doen. Vergeet niet af te dalen in je eigen ziel. Want dat is het eerste wat de ander ziet en wat overtuigt.
Volgens mij noemde Jezus dit ooit ‘geloven als een kind’. Zonder ego en zonder de typische beperkingen die alleen volwassenen kunnen opleggen aan de werkelijkheid. Kijk naar Tutu en zie hoe geloof hem jong gehouden heeft en waarheid spreekt die zo de moeite waard is.
Remmelt Meijer 